نقش مایه زن بر روی مُهرهای ایران

پژوهش حاضر به مطالع? نقش مای? زن بر روی مُهرهای ایران دور? پیش از اسلام می پردازد. استفاده از مُهر در ایران از قدیمی ترین زمان بسیار معمول بوده است و نمونه های بسیاری از این نوع اشیاء را می توان در نقاط مختلف ایران یافت. استفاده از نقش مایه زن را نمی توان یک روش متداول در تزئین مُهرها محسوب نمود؛ اگر چه نمونه هایی متعدد از مُهرهای تزیین شده با نقش زن یافت شده اند. این مقاله به بررسی و طبقه بندی این گونه از مُهرها می پردازد. علاوه بر بررسی نقوش، مقایسه و تحلیل این تصاویر با متون مکتوب و نیز باورهای رایج در مورد زنان ایران باستان صورت می گیرد. به نظر می رسد در دوره عیلامی و پرتو عیلامی زنان نقش بسیار مهمی در فعالیت های روزمره ایفا می نموده اند و از جایگاه اجتماعی مهمی در جامعه برخوردار بوده اند. در دور? هخامنشی زنان از حقوق اجتماعی مشخصی بهره مند بودند اما بر روی مُهرها تصویر آنان در قالب الهگان مقدس است که به شکل شخص ملکه نمایان می شود. در دوره ساسانی آمیزه ای از گرایش های دو دوره گذشته نسبت به هویت اجتماعی زن در تصاویر نمایان می شود. بر روی مهرهای ساسانی ملکه نه تنها به عنوان نمادی از آناهیتا بلکه به عنوان شخصیتی محوری در پادشاهی ساسانی ظاهر شده، تنها یا در کنار پادشاه نشان داده می شود.